سلام خدمت تک تک عزیزان، برگشتیم با قسمت دوم گناه شناسی. در قسمت قبل با معرفی اجمالی گناه و آثار اون آشنا شدیم و یکسری راهکار برای توبه و بخشش از گناهان ذکر کردیم اگر هنوز ندیدید اینجا کلیک کنید.
امروز میخواهیم یکم حول محور گناه بیشتر بچرخیم و با مثال های ساده اهمیت ترک گناه و ماهیت اون رو شرح بدیم؛ هرکاری که انسان در زندگی خودش انجام میده به قطع آثارش رو خواهد دید. باما همراه باشید.
مطلب رو با حدیثی از امام رضا علیه اسلام آغاز میکنیم:
اَلصَّغائِرُ مِنَ الذُّنـُوبِ طُـرُقٌ اِلَى الْكَبائِرِ ومَنْ لَمْ يَخَفِ اللّهَ فِى الْقَليلِ، لَمْ يَخَفْهُ فِى الْكَثيرِ؛
گناهان كوچك، راهى به سوى گناهان كبيره است. هر كس كـه در گنـاهان كوچـك از خــدا نترسـد، در مورد گناهان بزرگ و بسيار هم از او نمى ترسد.
استمرا گناه و بی حسی قلب
آتش در دست : قلب انسان به اموری مانند دروغ خیانت تهمت بی اعتنا نیست؛ چنان که دست انسان به آتش بی اعتنا نیست. اگر کسی دروغی بگوید، قلب او در کنار آتش قرار گرفته است.
قلب از دروغ همان رنجیرا میبرد که دست از آتش میبرد. اگر شخص بعد از دروغ گفتن نگران شد و جبران و توبه کرد، مثل این است که آتش درد دستش افتاده باشد و فورا آن را پرتاب کرده باشد؛ دستش نمیسوزد و عصب هایش نیز باقی می ماند؛ اما اگر دستش را مدتی روی آتش بگیرد، اعصاب دستش میمیرد.
به همین ترتیب اگر انسان دروغ را بر خود متحمل کند و پی در پی دروغ بگوید – یعنی معاصی برای انسان مداومت داشته باشد – قلب را خفه، بی حس و بی اعتنا میکند؛ مثل دستی که عصب هایش سوخته و مرده و به سوختنی ها بی اعتنا میشود.
وقتی معصیتی برای انسان استمرار پیدا کند، قلب او را از بین میبرد.
گناه و عدم توجه خداوند به انسان
ظرف آلوده : عده ای بودند که باهم مزاح داشتند، گاهی باهم به صحرا میرفتند تا غذا بخورند، یکی از آنها به شوخی غذا را برمیداشت و به گوشه ای می رفت و آن را میخورد و سنگی هم داخل ظرف غذا میگذاشت.
روزی کسی حلوای اعلا و خوشمزه ای برایشان فرستاد. یکی از آنها که میخواست همه اش را بخورد، ظرف حلوا را برداشت و فرار کرد. همه دنبالش می دویدند که او را بگیرند.
او برای اینکه آنها حلوا برندارند، در آن آب دهانی انداخت! آنها که چنین صحنه ای را دیدند، رفتند و او نشست و به تنهایی حلوا را تا آخر خورد. چیزی را که آب دهان در آن افتاد، دیگر بر نمیدارند.
بعضی ها به ناموس مردم نگاه میکنند یا با تماس تلفنی و پیام دادن مزاحم آنها میشوند یا از پشت بام این طرف و آن طرف را دید میزنند یا در مالشان حلال و حرام میکنند؛ چنین کسانی مانند ظرفی هستند که در آن آب دهان افتاده باشد، که هرچند در آن حلوا باشد، دیگر پاک نیستند و خداوند به آنها نظر نمیکند.
دستگاه خدا، دستگاهی خاص و ویژه است و رغبت نمیکند که همه را بپذیرد. از امام صادق علیه اسلام نقل شده است که فرمودند: « إنَّ اللَّهَ طَيِّبٌ لا يَقْبَلُ إلَّا طَيِّبًا »؛الله پاک است و فقط پاکيزه را می پذيرد.
لذت لحظه ای گناه و عذاب طولانی آن
دندان و درد آن: آیا پیش آمده که دندانت درد بگیرد و از شب تا صبح به خودت بپیچی؟ گاهی کسی چندین سال به دندان درد مبتلاست. این دندانش را میکشد، یکی دیگر شروع میکند. دوا میخورد، دوباره یک هفته دیگر درد میگیرد. یک لیوان آب میخورد درد میگیرد؛ بستنی میخورد درد میگیرد. این درد ها را روی هم بسنجید ببینید چقدر است؟ و آن لذت را هم نگاه کنید؛ چقدر است؟
عذابی که گناه برای انسان حاصل میشود، به مراتب خطرناک تر است. لذت گناه یک دقیقه، دو قیقه، ده دقیقه یا نیم ساعت است، اما درد ناشی از گناه، در قیامت طولانی است. روح، یک مرض و درد مبهمی پیدا میکند.
انبیاء علیه اسلام آمده اند بهشت روح را به انسان بگویند. همانطور که معلم شاگردانش میگوید که با دندانتان بادام نشکنید، انبیاء نیز به انسان میگویند:« با روحتان دروغ نگویید، روح شکسته و خرد میشود؛ فهم روح گرفته میشود».
همانگونه که دکتر ها دوست انسان اند و به او میگویند که فلان کار برایش ضرر دارد، و فلان دوا برایش لازم است باید مصرف کند، پیامبران نیز از طرف خداوند متعال دکتر روح انسان اند.
استغفار مانع غرق شدن انسان میشود
پمپاژ آب از کشتی : زمانی که یک کشتی روی دریا سیر میکند، اگر آب موج بزند و در کشتی بریزد، کشتی سنگین تر میشود و مقداری در آب فرو میرود. طبیعتا در هجوم بعدی امواج، آب بیشتری در کشتی میریزد، چون کشتی در اثر موج قبلی پایین رفته و به سطح آب نزدیک شده است. هرچه کشتی بیشتر در آب فرو رود، آب بیشتر و راحت تر در کشتی خواهد ریخت.
هرچه آب کمتری در کشتی باشد، کشتی بر آب مسلط تر است و سبک‌بال تر و سریع‌تر حرکت میکند و خطر غرق شدن آن نیز کمتر است؛ اما هرچه آب بیشتر در کشتی باشد، کشتی سنگین تر و در نتیجه دیگر بر دریا مسلّط و مسخّرش نیستند؛ بلکه دریاها بر او مسخّر و مسلط اند.
انسان نیز در این عالم مادی، مثل کشتی روی آب است. هرچه به دنیا کمتر محبت کند، بر دنیا مسلط است و سالم تر میتواند از دنیا عبور کند؛ اما هرچه محبت دنیا بیشتر به دلش وارد شود، دنیا بر او مسلط میشود و او ممکن است غرق گردد.
این دعاهایی که انسان میخواند مانند ابوحمزه، زیارت عاشورا، دعای عهد و ندبه و… مانند پمپاژ کردن آب و بیرون ریختن آن از کشتی است، تا این کشتی سبک شود و بهتر بتواند حرکت کند و به مقصود برسد.
برای مثال اینکه، دستور است انسان شب ها هفتاد بار استغفار کند، مثل این است که بگویند: بر اثر موج مقداری آب در کشتی شما ریخته است و شما باید هفتاد سطل آب پر کنید و آب هارا از کشتی بیرون بریزید تا سبک تر و آسان تر حرکت کنید.
هرکسی که یک «اَلْعَفوْ» و «أَسْتَغْفِرُ ٱللَّٰهَ» در شب میگوید، یک مقدار از آب این کشتی را تخلیه میکند. کسی هم نباید بگوید: «در کشتی من آب نیست». هر گناهی که صورت میگرد، آبی است که در این کشتی ریخته شده است، و آن «أَسْتَغْفِرُ ٱللَّٰهَ» که از سر صدق میگوید، یک مقدار آب را خارج میکند و آزاد میشود.
نا امیدی بالاترین گناه کبیره
شخصي از امام علي(ع) پرسيد: بزرگترين گناه کبيره کدام است؟ امام در پاسخ فرمودند: مايوس و نااميد شدن از رحمت الهي.
گاهی انسان ها به سبب گناهان خود شرم شان میشود که به درگاه پروردگار تضرع کرده و تقاضای بازگشت کنند، به خیال خود خدا دیگر آن ها را رها به حال خود کرده و جایگاهی برای آنان قائل نیست!
اما اما اما إِنَ اللَّهَ يُحِبُ التَّوَّابِينَ؛ خداوند، توبه‌کنندگان را دوست دارد؛ خدا منتظره بیایی، اون کسی که لحظه شماری میکنه اونه میخاد تو رو تو بغل بگیره ولی خودت فرار میکنی!
– کُجا؟ تا کِی؟
داستان تامل برانگیز حضرت موسی
حضرت موسی در كوه طور در مناجات خود عرض كرد:
یا اله العالمین (ای خدای جهانیان) جواب آمد لبیك (بله بنده ای من)؛ سپس عرض كرد: یا اله المطیعین (ای خدا اطاعت كنندگان) جواب شنید لبیك؛ سپس عرض كرد: یا اله العاصین (ای خدای گنهكاران)، این دفعه سه بار شنید لبیک،لبیک،لبیک.
موسی عرض كرد: حكمتش چیست كه این دفعه سه بار شنیدم كه فرمودی لبیك، به او خطاب شد: عارفان به معرفت خود، و نیكوكاران به كار نیك خود، و مطیعان به اطاعت خود، اعتماد دارند، ولی گنهكاران، جز به فضل من، پناهی ندارند، اگر از درگاه من ناامید گردند، به درگاه چه كسی پناه ببرند.
و در پایان
«پیامبر گرامی اسلام صلی‌الله علیه و آله و سلم»:
اَلتّائِبُ مِنَ الذّنبِ كَمَن لاذَنْبَ لَهُ.
کسی که از گناه توبه کرده مانند کسی است که گناهی نکرده است. (الشهاب فی الحِکم و لآداب، ص ١٨)
«امام رضا(علیه‌السلام)»:
مَن أَصََرَّ عَلی‌المَعاصی و طَلبَ العَفوَ مِن رَبِّهِ وَ لَم یَتُبْ فَقَدِ اسْتَهزَأَ بِنَفسِهِ!
کسی که بر ارتکاب گناه پافشاری میکند و از آن دست‌بردار نیست و (در عین حال) از خدای خود طلب عفو و بخشش میکند در حقیقت خود را مسخره کرده است! (مواعظ عددیّه، ص ٢٠٠)